Op een zonnige zomerdag in 1676, midden in de hooitijd, wordt er een lijk met een ingeslagen schedel ontdekt in de polder. Geen mens heeft iets gezien, maar iedereen in het dorp speculeert er meteen lustig op los wie de dader zou kunnen zijn. De verhalen zingen steeds luider rond, over onverzoenlijke vetes, ongeneeslijke verslavingen en duistere familiegeheimen. Middelpunt van de gebeurtenissen is Gijsbertje de Jongh, waardin in de herberg De Fortuyn, die langzaam maar zeker de waarheid achter de moord ontdekt. Maar wil ze die waarheid wel aan het licht laten komen?

Het IJzeren Veulen is een klassiek detectiveverhaal met een historische kern. De moord is echt gepleegd in 1676, en voor de sfeer en de personages is rijkelijk geput uit de overgeleverde processtukken, samen meer dan vijfhonderd pagina’s vol levendige details. Wie dit boek openslaat, stapt de kleurrijke wereld van een zeventiende-eeuws dorp aan de rivier binnen, waar de gebruiken anders en soms vreemd zijn, maar waar de mensen even sluw en berekenend, even beminnelijk en kwetsbaar zijn als de mensen van vandaag.

In het kleine dorp in de Betuwe in 1676 waar iedereen elkaar en elkaars voorouders kent. Een belangrijk persoon uit het dorp wordt vermoord gevonden op een plek die mensen liever mijden. Het ijzeren veulen. De mensen schrikken en leven mee met zijn vrouw en dochters, maar hebben er ook gelijk een mening over die onder het genot van een glas wijn niet stilgehouden wordt. De plaatselijke waardin van een herberg uit Herwijnen, Gijsbertje de Jongh gaat op onderzoek uit. Als een historische Miss Marple observeert ze haar dorpsgenoten. Ze stort zich helemaal op het onderzoek en komt achter allemaal andere zaken die het daglicht niet kunnen verdragen. Moet ze de uitkomst wel vertellen? 

De cover van het boek laat de lezer binnenstappen in het verleden. De kaarten en de namenlijst worden enthousiast ontvangen. Het lezen kan beginnen. De Bruijn neemt de lezer mee naar het eerste deel, De moord. Deze wordt opgevolgd door het tweede deel, Het onderzoek en later De ontknoping. Elk hoofdstuk wordt goed geplaatst met een datum en een locatie of gebeurtenis. Dit maakt dat het boek gemakkelijk te lezen is en dat het geheel overzichtelijk is. 

Enny de Bruijn heeft dit verhaal geschreven na een zeer uitgebreide research in het dossier rondom deze moord. Een dossier van ruim vijfhonderd pagina’s werd verwerkt tot een spannende streekroman, niet tot een thriller. Maar voor de liefhebber van historische romans is dit een heel fijn boek om te lezen, gebeurtenissen passen in het tijdsbeeld en hoe mensen met elkaar omgaan lijkt in deze tijd te passen. Vrouwen mogen in deze jaren geen mening hebben, maar de vrouwen in dit boek hebben wel een bepalende rol in het verhaal. De spanningsboog staat in het boek niet de hele tijd gespannen, dat komt ook door alles wat er omheen gebeurd is. De verhoormethoden zijn tegenwoordig niet meer toegelaten en dat is maar goed ook. 

Enny de Bruijn heeft met Het ijzeren veulen echt laten zien dat ze een heerlijke meeslepende roman met een spannend randje kan schrijven. Er spelen meerdere vrouwen een belangrijke rol in het verhaal, maar het wordt op geen enkel moment zo spannend dat de lezer het gevoel heeft dat er een thriller gelezen wordt.