Als je in een verhaal duikt, ontwikkel je een of andere band met de hoofdpersoon. Onderzoekers van de York University in Ontario wilden daar meer over weten en zetten verschillende studies op. In 2021 publiceerden zij de resultaten van twee onderzoeken, waarbij ze twee typen relaties beschreven die mensen met personages aangaan. 

De ene is parasocial interaction, waarbij de lezer het gevoel heeft het personage te kennen zoals je een vriend of vriendin kent. Door in het verhaal te duiken ervaart de lezer intimiteit en verbondenheid zonder enig risico op afwijzing, volgens de onderzoekers. Of dat helemaal klopt kan je je afvragen, er komt altijd een einde en soms gaan personages ook nog eens dood. 

De tweede manier van je verhouden tot een fictief personage, is identificatie, dan herken je dingen in de held of heldin van het verhaal en leeft met ze mee door als het ware in hun huid te kruipen.

De tweede studie richtte zich op de vraag of er een verband is tussen de relatie die mensen aangaan met een personage en hun hechtingsstijl. Mensen die opgroeien in een stabiele situatie, met ouderfiguren die liefdevol en beschikbaar zijn, kunnen zich op een veilige manier hechten aan hun verzorgers. Deze vroege relaties vormen een blauwdruk voor wat later komt. Een veilige hechtingsstijl maakt het gemakkelijker om liefde te geven en ontvangen. 

Voor anderen is dat ingewikkelder, omdat er aan de veiligheid thuis iets ontbrak waardoor ze een angstige of een vermijdende hechtingsstijl ontwikkelen. Mensen met een angstige hechtingsstijl zijn bang belangrijke anderen te verliezen, waardoor ze zich afhankelijk of claimend op kunnen stellen. Daarmee lopen ze het risico dat datgene waar ze bang voor zijn inderdaad gebeurt: de ander heeft er op een gegeven moment geen zin meer in. 

Wanneer iemand een vermijdende hechtingsstijl heeft, is die geneigd anderen op afstand te houden en vooral op zichzelf te bouwen. Ook zij hebben daardoor een kleinere kans op wederkerige en bevredigende contacten met anderen.

Wat blijkt: wanneer er sprake is van een angstige hechtingsstijl is de neiging groot om personages te beleven alsof het echte mensen zijn, vrienden met wie een betekenisvol contact opgebouwd kan worden. Mensen met een vermijdende hechtingsstijl identificeren zich liever met de hoofdpersoon, zodat ze zelf in het verhaal stappen en hun onafhankelijkheid behouden.

Hoe zit het met schrijvers? 

Ik kan niet voor anderen spreken, maar van mijzelf weet ik dat als het schrijven lekker op gang komt, ik me op allebei de genoemde manieren verhoud tot mijn personages. Er zitten stukjes van mezelf in hen, zeker in de hoofdpersoon. Tegelijkertijd voelt het ook altijd een beetje alsof het dierbaren zijn, die ik mis als ik bij het slot beland ben. 

Misschien is het schrijven van een serie over een en hetzelfde personage daarom wel zo aantrekkelijk. In ieder geval borrelen er nu al ideeën op voor nieuwe avonturen voor WP, een van mijn absolute favorieten.