Karen Maitland
Door: Astrid op 6 maart 2010

Karen Maitland schreef de historische thriller De Uilendoders, niet wetende dat haar boek prima aansluit bij het genre vrouwenthriller. De auteur zat op haar praatstoel, tijdens dit interview. Een veelbelovende en positief ingestelde dame waar we ongetwijfeld nog veel meer over gaan horen. En na dit interview ben je vast een hoop wijzer.

Beste Karen,
Ten eerste, ik heb enorm genoten van je boek De Uilendoders. Ik had nog nooit een historische thriller in deze vorm gelezen, maar ik ga zeker je andere boek ook lezen. Je hebt er een fan bij!
Groetjes,
Astrid

1. Waarom heb je besloten historische thrillers te schrijven en geen gewone thrillers?

Karen: Behalve het kunnen combineren van twee van mijn passies, de liefde voor thrillers en een kinderlijke obsessie voor weinig bekende feiten en geheimen van de geschiedenis, zijn er veel uitdagingen in en voordelen aan het schrijven van historische thrillers. Allereerst worden de personages op hun eigen hulpmiddelen teruggeworpen. Als je in de middeleeuwen leefde en midden in de nacht een gekke man met een bijl op je drempel aantrof kon je niet gewoon de politie bellen. Alleen, en bij het zwakke licht van een flakkerende kaars, als je al kans zag er eentje aan te steken, moest je zelf de moordenaar aanpakken, in de wetenschap dat niemand je te hulp kwam en dat de moordenaar niets te verliezen had en alles te winnen door jou te doden. Als je werd beschuldigd van een misdaad, dan wachtte je niet gewoon de gevangenis, zelfs kleine misdaad kon worden bestraft door verminking of pijnlijke executie. Je kon binnen het uur worden terechtgesteld, schuldig bevonden en opgehangen. Dus misdaad wordt altijd omgeven door een gevoel van angst en wanhoop in de Middeleeuwen.
Zelfs voor gewone de wet gehoorzamende burgers was het leven doorlopend in wankel evenwicht. Je kon op duizend verschillende manieren doodgaan, worden getroffen door ziektes die nergens vandaan leken te komen en rampen die niemand kon voorspellen. Edellieden, vanwege hun geboorte, konden de macht van leven of dood over je hebben. In sommige opzichten was het een angstaanjagend tijdperk, en keuzes en emoties waren grimmig, rauw en meedogenloos. Zonder duidelijke uitleg van gebeurtenissen vonden mensen vaak beangstigende redenen voor ongeluk, wat nog een beklemmend element toevoegt aan deze donkere wereld en het zo fascinerend maakt om erover te schrijven.Behalve de opwinding van deze periode laat het schrijven van historische thrillers me ook moderne thema’s verkennen, zoals macht en seksualiteit, die vaak heel gevoelig liggen voor de lezer. Door het onderzoeken van eigentijdse dilemma’s in een historische setting herinnert het er ons niet alleen aan dat de mensheid al eerder heeft geleefd met problemen als klimaatverandering, maar geeft het ons ook de ruimte om controversiële kwesties te verkennen vanaf de afstand van de geschiedenis. Zelfs, misschien, om onze meningen te toetsen op een manier die niet mogelijk zou zijn in een eigentijdse setting.

2. Je hebt in je leven al veel verschillende dingen gedaan. Hoe ben je ertoe gekomen te gaan schrijven?

Karen:
Ik was een vreemd kind, omdat ik ervan hield om vroeg naar bed te gaan, zodat ik uren wakker kon liggen en voor mezelf verhaaltjes kon verzinnen, doorlopende avonturen van personages die weken doorgingen. Ik smokkelde ook vaak een radio mee naar bed en dook onder de dekens om in het donker te luisteren naar hoorspelen zoals Sherlock Holmes en de Hond van de Baskervilles, die mijn verbeelding veel meer prikkelden dan het kijken naar de films. Dus ik wilde altijd al verhalen vertellen, maar had nooit het vertrouwen om te schrijven. Daarna, later als volwassene, ging ik werken in Nigeria waar ik terechtkwam in een hevige en bloedige burgeroorlog. Uiteindelijk zag ik kans om het land uit te komen, maar ik had geen geld of plek om ergens te leven. Ik was wanhopig op zoek naar een baan en kreeg tenslotte een plaats in een ziekenhuis in Belfast, Noord-Ierland, net op het moment dat daar het terroristische geweld uitbarstte  Toen ik uit Noord-Ierland wegging, voelde ik heel erg de behoefte om te schrijven over mijn  ervaringen met terrorisme en geweld en dat was het moment waarop ik serieus begon te schrijven, in feite om de demonen van Nigeria en Noord-Ierland uit te drijven. Als gevolg van het schrijven hierover, had ik het geluk om de opdracht te krijgen om een serie non-fictie boeken te schrijven waarbij ik mensen uit alle rangen en standen moest interviewen en hun levenservaringen moest beschrijven.
Dit is een heel goede oefening voor een fictieschrijver in de dop, omdat je daarbij nogal wat verbazingwekkende personages tegenkomt, zoals mijnwerkers, vissers, veroordeelde gevangenen en vrouwen die worstelen om ernstig gehandicapte kinderen in hun eentje op te voeden. Maar ik verlangde er altijd naar om fictie te schrijven, dus ik begon mijn eerste historische thriller door ‘s avonds en in het weekend te schrijven, rondom de bestelde boeken. Nadat de eerste historische thriller Company of Liars was geaccepteerd voor publicatie, kon ik me richten op alleen het schrijven van fictie en het lijkt erop dat de opwinding uit mijn jeugd over het vertellen van verhalen gewoon weer opborrelde. Ik heb nu de derde historische thriller voltooid en de plots voor nog twee al in mijn hoofd. En het geweldige is dat ik me nu als volwassene niet meer onder de dekens hoef te verstoppen om m’n verhalen te vertellen.

3. Wat is er voor jou zo fascinerend aan de Middeleeuwen?

Karen:
Het was een tijd van verbazingwekkende ontwikkeling en ontdekking. Hoewel men geen moderne design werktuigen had, kon men adembenemende kathedralen en gebouwen bouwen, exquise kunstwerken produceren, en grote vorderingen in de wiskunde en geneeskunde maken, vaak beïnvloed door nieuwe ideeën afkomstig van de Islamitische cultuur. Men had bijvoorbeeld een ruwe vorm van verdoving, dus men kon tamelijk ingewikkelde operaties uitvoeren. Men wist niets over bacteriën die infectie veroorzaakten, maar ze wisten wel hoe je antiseptische middelen moest gebruiken om dat te voorkomen of te genezen. Ze konden tanden boren en vullen en één vrouw voerde zelfs een succesvolle vorm van plastische chirurgie uit door de huid van een mans onderarm te gebruiken om een wond in zijn gezicht te bedekken. Maar al die vaardigheden zouden verloren gaan. Het was een tijd waarin vrouwen het soort macht en invloed hadden die ze tot de 20e eeuw niet meer zouden krijgen. Voor de pest konden vrouwen hun eigen zaak hebben en dezelfde ambachten uitoefenen als mannen zoals dat van zilversmid en slager.
Ze konden vechten voor hun rechten in de rechtbank, naar de medische universiteit gaan en vrouwen vochten zelfs in veldslagen en streden in de kruistochten, naast het verdedigen van hun eigen landgoed als ze werden aangevallen. Toch werden in dezelfde periode veel vrouwen gedwongen om in het klooster te gaan of tegen hun zin te trouwen, dus er is een verbazingwekkend contrast hier om verkend te worden door een schrijver. Maar wat me werkelijk fascineert is de manier waarop ze tegen de wereld aankeken. Het bovennatuurlijke was een deel van het dagelijks leven. Als je in de Middeleeuwen een kerk was binnengegaan, zou je muren hebben gezien die waren bedekt met schilderijen van Jezus en de heiligen, mythische beesten, duivels en engelen die allemaal werden afgebeeld terwijl ze door de “echte” gebouwen van je eigen stad of dorp heenliepen. De Kerk moedigde de mensen aan om te geloven dat weerwolven en draken net zo echt waren als de Maagd Maria en de heiligen.
In feite verklaarden ze een zeemeermin heilig als een van de Heilige Maagden van God. Sommige priesters werden opgeleid in necromantie (dodenbezwering) en waarzeggerij, dus zelfs de Kerk omvatte wat we vandaag de dag zouden beschouwen als heidens geloof en heidense praktijken. Tegenwoordig kijken we naar de sterren en zien hete gasballen, maar veel mensen in de Middeleeuwen zagen verhalen van helden en beesten, tekenen van dreigende verdoemenis of de geboorte van grote mensen geschreven aan de hemel staan. Militaire leiders ontwierpen gedetailleerde oorlogsplannen, maar zouden toch omkeren als een ongelukshaas hun pad kruiste.
Tegen 1273 was een koopman uit Italië al naar China gereisd, toch geloofden de mensen echt dat er landen waren waar mensen een hondenkop hadden. Bijgeloof, mythe en magie waren door hun leven heen geweven om hen te laten proberen enige mate van controle over hun leven te krijgen. Dat is wat deze periode voor mij zo fascinerend maakt om over te schrijven, de uitdaging om alledaagse gebeurtenissen te zien zoals zij ze zouden hebben gezien en deze tijd tot leven te brengen.

4. Hoe doe je onderzoek naar de periode waarin een verhaal zich afspeelt?

Karen:
Ik gebruik allerlei methodes. Belasting- en tienden-registers van de periode geven je een goed idee van welke handel en welke activiteiten plaatsvonden in een dorp, en onthullen ook in het geval van De Uilendoders details zoals jaren waarin er een drastische mislukking van de oogst was. In deze registers vind je ook uitbraken van veeziekten of leverziekte bij schapen, omdat de dood van deze dieren wordt vastgelegd als de reden waarom dorpelingen dat jaar hun tienden niet konden betalen. Oude stads- en kerkenregisters zijn heel verhelderend als je tussen de regels door leest. Het boek The Mandrake’s Tale, dat ik net heb voltooid, bevat scenes in een Middeleeuws bordeel. In sommige registers uit die periode staat geschreven dat er regelmatige inspecties moeten worden gedaan van diverse stadsbordelen om na te gaan of er misschien vrouwen gedwongen waren om het bordeel in te gaan en er tegen hun wil werden vastgehouden. Dit wekt de suggestie dat iemand toen beschuldigingen had geuit dat bepaalde vrouwen er praktisch gevangen werden gehouden. Dus dat geeft je een beeld van wat er toen gebeurde. Ik bezoek graag locaties of gebouwen waar ik het verhaal laat plaatsvinden. In Company of Liars spelen sommige scenes zich af in een kapel waar de personages slapen. Ik bracht tijd door met liggen op de vloer van de kapel om te ontdekken of ze de rivier onder zich zouden horen stromen terwijl ze probeerden te slapen. Ik bracht een middag door bij een voerstation voor de rode wouw, zodat ik kon kijken hoe de vogels zich gedroegen.
Dit was slechts één paragraaf in Company of Liars, maar rode wouwen kwamen zoveel voor in de Middeleeuwen, het is het soort detail dat helpt om opnieuw een middeleeuws landschap te creëren. Ik bestudeer boeken over oude kruidenrecepten, magie en alchemie uit de periode, wat me een geweldig inzicht geeft in hoe men tegen de wereld aankeek en wat ze geloofden. Het is ook belangrijk voor me om uit te zoeken hoe ambachten toen werden uitgeoefend.
Voor De Uilendoders, las ik een aantal academische onderzoeksdocumenten over de zoutproduktie aan de oostkust van Engeland, ook bezocht ik de archeologieterreinen waar de oude middeleeuwse zoutmijnen nog te zien waren. Voor Company of Liars, bracht ik tijd door met een reizende glasblazer, die zijn vak nog steeds uitoefende en veel van dezelfde gereedschappen gebruikte die in de Middeleeuwen werden gebruikt. Voor het boek dat ik nu ga schrijven neem ik valkenierslessen, ook lees ik verslagen over valkenierswerk in middeleeuwse tijden. Dat maakt niet tot een expert, natuurlijk, maar omdat een van mijn personages in het boek met valken gaat werken, denk ik dat het belangrijk is dat ik weet hoe het voelt om dat te doen, zodat ik de kleine details kan toevoegen die de scene tot leven wekken.

5. Vind je het leuk te reizen ter promotie van je boek?

Karen:
Schrijven is een heel eenzaam beroep, vooral in de laatste paar maanden dat het boek wordt voltooid, als je er in je eentje lange uren in stopt bij het proberen op tijd klaar te zijn. Dus het is geweldig als je dat kunt vervolgen met een periode van reizen door het land of overzee om de boeken te promoten en met verslaggevers en lezers te praten. Het voelt net zo opwindend als uit de gevangenis vrijgelaten worden. Het is fantastisch om lezers persoonlijk te ontmoeten en te ontdekken waar ze nieuwsgierig naar zijn in je boeken. Maar reizen is ook dat wat vaak de inspiratie levert voor toekomstig schrijven. Alles kan een idee opleveren, vanaf kijken naar het veranderende landschap vanuit een treinraampje, tot het observeren van een medepassagier in een bus en het gebruiken van sommige van hun maniertjes om een personage op te bouwen. Een vraag van een lezer in het publiek of een lid van een boekenclub kan de kiem leggen voor een idee voor een nieuw boek. Een museum bezoeken in een nieuwe stad, iets leren over een plaatselijke legende of het zien van een oud gebouw, dat alles kan je ideeën geven. Toen ik deze keer naar Amsterdam kwam om interviews te doen over De Uilendoders herinnerde een terloopse opmerking in een alledaags gesprek tijdens de lunch over overstromingen in Holland me plotseling aan een gruwelijke Engelse legende waarnaar ik vijftien jaar eerder onderzoek had gedaan, maar die ik was vergeten. Er begonnen ideeën mijn hoofd binnen te stromen en nu heeft het plot voor een nieuwe historische thriller al vorm aangenomen.

6. Ik moest best wennen aan de vele personages in het boek. Hoe houd jij ze uit elkaar?

Karen: Ik wilde het gevoel scheppen van een hele gemeenschap, stikvol mensen, waarin de levens onafscheidelijk met elkaar waren verweven. Elke persoon heeft zijn eigen wensen en problemen, waarvoor de andere personages blind zijn omdat ze in hun eigen besognes opgaan, maar hopelijk realiseren de lezers zich dat de levens van de personages op een botsing aansturen. Deze verbondenheid van onze levens met elkaar is een thema dat mij als schrijver fascineert. Ik heb een helder idee in mijn hoofd over het fysieke uiterlijk van de personages, vaak opgebouwd uit verschillende fysieke eigenschappen die ik zie in de mensen die ik ontmoet.
Dan schrijf ik het achterliggende verhaal voor elk personage, zelfs de kleinere, waarbij ik voor mezelf vastleg wat er voor dat personage gebeurde voor het verhaal begon en welke voorvallen er waren in hun kindertijd of jonge jaren, wat maakt dat ze zich gedragen zoals ze doen in het verhaal. De meeste informatie daarover wordt nooit gebruikt in het feitelijke boek, maar het is zoiets als een vreemde leren kennen die geleidelijk een vriend wordt, zelfs al ben ik blij, in het geval van sommige van de slechte personages, dat ik ze in het werkelijke leven niet ken. Het personage van Dienstbode Martha bijvoorbeeld, is opgebouwd uit de fysieke verschijning van een heel lange lerares die ik als klein kind had, die me doodsschrik aanjoeg. In werkelijkheid was ze natuurlijk niet zo lang of zo streng, maar voor een klein kind leek ze boven me uit te torenen als een reusachtige populier. En de sleutel tot de persoonlijkheid van het personage werd me gesuggereerd door een gesprek dat ik met een vriendin voerde, jaren geleden, die zei dat ze dacht dat haar bazin bang was om onzekerheid te tonen op haar werk, voor het geval mensen dachten dat ze zwak was.
Het idee voor Phillip de slechte rentmeester in De Uilendoders kwam door het kijken naar de manier waarop een vreemde op een bank zat in de Londense metrowagon. Hij was geen grote man, maar hij zat met zijn armen en benen wijd over twee zittingen, alsof ze van hem waren, en keek met minachting naar ieder die naast hem wilde gaan zitten. Het is vreemd wat je bijblijft en je creatieve sappen aan het stromen zet.

7. De Middeleeuwen zijn bijna een levensstijl van je geworden. Heb je er misschien in een vorig leven geleefd?

Karen:
Omdat ik in Nigeria heb gewoond, zonder enige moderne faciliteiten zoals elektriciteit of riolering, voelt het alsof ik in de Middeleeuwen heb geleefd. Ik was me heel bewust, zowel van de kracht van religie als ook van de oude stamgewoontes die soms beklemmend waren in hun macht. Ik was getuige van gebeurtenissen waarvan mijn redelijk verstand zei dat ze onmogelijk konden gebeuren, toch zagen mijn ogen het. Middenin de donkere Afrikaanse nacht, die heel verontrustend kan zijn, dus ik kan me heel gemakkelijk voorstellen hoe het geweest moet zijn voor de mensen in de Middeleeuwen. Maar het is interessant dat je vorige levens noemt. Al sinds ik een klein kind was heb ik terugkomende nachtmerries gehad over opzettelijk verbrand worden, lang voor ik oud genoeg was om te begrijpen dat mensen dat vroeger deden. Dus ik vermoed dat ik, als er zoiets als een vorig leven bestaat, heel onprettig aan mijn eind gekomen ben. Maar geloof me, ik ben niet van plan om regressie of iets anders te proberen om erachter te komen. Ik heb zo al een veel te levendige verbeelding zonder mezelf meer nachtmerries te bezorgen. En ik ben er aardig zeker van dat ik, als ik ooit vorige levens heb gehad, zeker niet tussen de adel heb geleefd. Ik had waarschijnlijk po’s geleegd of het vuilste baantje in een leerlooierij gehad.

8. Heel erg bedankt voor dit interview. Heb je misschien nog een leuke boodschap voor je Nederlandse lezers?

Karen:
Ideeën voor een roman komen vaak verspreid over jaren, kleine stukjes van een puzzel die je door de tijd heen verzamelt en je uiteindelijk helpen om een glimp te zien van hoe het plaatje zal zijn. Het allereerste stukje van de puzzel van De Uilendoders kwam trouwens van een bezoek aan Amsterdam, vele jaren geleden, toen ik hoorde over het “Mirakel van Amsterdam” – het fragment van de hostie die ongeschonden bleef in een vuur. Toen ik deze keer terugkwam naar Amsterdam om de lancering van de Nederlandse vertaling van De Uilendoders te vieren, kreeg ik weer de inspiratie voor een nieuwe duistere historische thriller. Er moet iets in de lucht zitten in Nederland dat creativiteit inspireert, waardoor jullie ongetwijfeld enkele van de grootste kunstenaars en schrijvers ter wereld hebben voortgebracht. Ik kom absoluut terug om weer geïnspireerd te worden.
Ik ben zo ontzettend blij dat ik het voorrecht heb om in Nederlandse vertaling gepubliceerd te worden. Het is een land waar ik van houd. Ik woon in Lincolnshire in Engeland en er zijn zoveel historische banden tussen beide plaatsen, dus het voelt alsof ik thuiskom. Graag wil ik jullie allemaal bedanken die de tijd en de moeite hebben genomen om mijn boeken te lezen en ook voor de heel aardige e-mails die ik heb gekregen van Nederlandse lezers. Dank je heel hartelijk voor de geweldige gastvrijheid en ik hoop heel gauw weer terug te komen.

Astrid



Bezoekersreacties:
Website Security Test