Willen jullie je nog even kort voorstellen aan de hand van iets wat de lezers niet van jou zouden verwachten?
Jeroen: Niet veel mensen zullen direct van mij verwachten dat ik het Nederlandse voetbal vrij fanatiek volg: de Eredivisie en de KeukenKampioen-Divisie – en Oranje, mannen en vrouwen. Met name Ajax gaat me heel erg aan het hart, ik kan echt de pest in mijn lijf hebben als ze verliezen of gelijkspelen. Het is geen goed seizoen voor mij…
Tjarko: Misschien weten niet velen dat ik ook verhalen schrijf voor de Donald Duck, en daarnaast de tekenaar en mede-auteur ben van een bekende cartoon, Evert Kwok. In het dagelijks leven ben ik dus veel bezig met het verzinnen van grappen en grappige verhalen.
Het is met dit deel weer gelukt! Jullie hebben weer een vrouwenthriller ( ja, daar ben ik ook van overtuigd) geschreven met een heel sterke vrouw in de hoofdrol maar die eigenlijk best wel opvalt tussen de boeken die ik anders voor Vrouwenthrillers lees. Hoe zijn jullie op de thema’s die in dit boek een rol spelen gekomen?
Tjarko: Jeroen en ik zijn allebei gefascineerd door de persoon van Jezus en de historische interpretatie van de evangeliën. We wisten al voordat we aan het eerste deel – Openbaring – begonnen, dat het tweede deel over Jezus zou gaan – en dan een goede, gedegen “herinterpretatie” van zijn persoon.
Jeroen: Ik ben blij dat je dat zegt, het is ook een bewuste keuze van ons – net zoals dat van Jacob Slavenburg en mij in onze Sterke Vrouwen-trilogie was. In boeken als de onze zijn de hoofdrolspelers vaak een man en een vrouw – om voor de hand liggende redenen denk ik. Er hangt altijd iets van romantiek in de lucht, of in ieder geval de káns erop. Dat speelt in onze boeken ook, laten we eerlijk zijn, maar we hebben er goed op gelet dat – in dit geval Nova – een sterke, onafhankelijke en intelligente vrouw is, niet iemand die Simon alleen maar gelijk geeft of precies op het goede moment de juiste vraag stelt zodat hij zijn verhaal kan houden.
Wat is er sinds de verschijning van Openbaring en nu na Revolutie allemaal gebeurd? Hebben jullie al veel reacties gehad op deze serie?
Jeroen: De reacties op Revolutie en op zijn voorganger Openbaring zijn eigenlijk heel erg positief. We zijn ons ervan bewust dat onze boeken net iets meer van de lezer vragen dan de gemiddelde thriller Maar juist dat is wat ons werk onderscheidt van de anderen en dit is wat lezers ook heel erg waarderen. Eerst dachten we dat het boek mensen misschien af zou schrikken, omdat er toch ook best wat theologie in voorbijkomt, maar het tegendeel blijkt het geval. En ook mensen die niets met de Bijbel of met geloof hebben, lezen onze boeken graag. Ze zijn in de eerste plaats spannend. De negatieve reacties die we krijgen komen vrijwel zonder enige uitzondering van mensen die onze boeken niet hebben gelezen. Dat kan een dominee zijn die een interview met ons heeft gelezen en op basis daarvan ons boek bekritiseert met een ingezonden brief in Trouw – alle punten die hij noemde hadden we in ons boek al weerlegd. En verder christenen die zich op de een of andere manier bedreigd voelen door onze boeken.
Tjarko: En dat is echt niet nodig, het enige wat we doen is het verhaal van Jezus terugplaatsen in zijn historische context. Veel tot dan toe onbegrijpelijke zaken vallen dan plots op hun plek. Mij verbazen deze soms zeer onvriendelijke reacties. Als jij ervan overtuigd bent dat wat je gelooft de waarheid is, dan gaat een boek van mij en Jeroen daar niets aan veranderen, lijkt mij. Maar misschien stellen we dan toch vragen die ze zichzelf liever niet stellen…
Stel iemand zou jullie vragen voor een tripje naar Rome zoals Simon wordt gevraagd in Revolutie, zouden jullie ook alles uit de handen laten vallen om op onderzoek te gaan?
Tjarko: Haha, ik denk niet dat ik in de onderaardse grafruimten van het Vaticaan zou gaan graven, zoals in Revolutie gebeurt. Maar ik bekijk in zo’n geval Rome zeker vanuit een totaal andere bril dan de gemiddelde toerist. De stad herbergt zo’n historie, en op een bepaalde manier bekeken is het christendom niet in Jeruzalem, maar in Rome ontstaan.
Jeroen: Onmiddellijk hoor! Zeker als die persoon ook nog eens aanbiedt om mijn ticket te betalen… Overigens krijg ik van lezers met enige regelmaat ideeën opgestuurd. Laatst nog iemand die al dertig jaar op Malta woonde. Hij wilde me rondleiden en me van alles over de geschiedenis van de Tempeliers vertellen. Helaas moet ik het vliegticket zelf betalen haha.
Waar komt de interesse voor de Bijbel, de oude boeken en het Vaticaan toch vandaan?
Jeroen: Van huis ben ik katholiek opgevoed. Ik heb daar in mijn puberteit afstand van gedaan, maar tijdens mijn studententijd ben ik bekeerd geraakt. Ik heb me laten dopen, werd lid van een evangelische studentenbeweging, ging langs studentenhuizen om te evangeliseren. Maar na een paar jaar dreef ik ook daar weer vandaan. Wat bleef was mijn fascinatie voor het (vroege) christendom en de figuur van Jezus. Niet langer als gelovige, maar als oprecht geïnteresseerde in wie hij geweest kan zijn. In mijn boeken, in onze boeken, ben ik er ook helemaal niet op uit om heilige huisjes omver te schoppen. Ik schop er wat tegenaan zodat de stof van de traditie eraf dwarrelt om te zien wat er dan overblijft.
Tjarko: Mijn verhaal lijkt op dat van Jeroen, al ben ik veel langer diepgelovig geweest – tot ik halverwege de dertig was. Toen ik stopte de Bijbel als een goddelijk geïnspireerd boek te zien en begon het historisch-kritisch te lezen vielen ontzettend veel dingen op hun plek. Zoveel vragen die ik had, en die niet beantwoord konden worden door de christelijke theologische boeken die ik las, werden ineens beantwoord. Nu ben ik gefascineerd door hoe het verhaal over Jezus ontstond. Ik bekijk het niet meer als één consistent verslag maar meer zoals een archeoloog een kathedraal onderzoekt, waarbij hij eerst de fundamenten onder het zand vandaan moet halen, de verschillende bouwlagen in kaart moet brengen en de architectonische invloeden uit die verschillende tijden moet vaststellen, en pas dán kan vaststellen wat door de jaren heen van het gebouw werd weggebroken of aangebouwd.
Het valt me op dat de karakters van Simon Reyevaar en Robert Langdon (uit de Dan Brown boeken) in dit deel op bepaalde momenten dichterbij elkaar komen, zijn de Dan Brown boeken jullie grote inspiratiebron voor deze serie? En hoe zorg je dan dat Simon toch zichzelf blijft?
Tjarko: Onze boeken worden altijd vergeleken met Dan Brown, maar zal ik je eens een geheim vertellen? Ik heb nooit iets van Brown gelezen en heb zelfs de films niet gezien. In mijn tijd als christen wilde ik de boeken niet lezen, haha. Na mijn “ontkering” was ik te druk met van alles en nog wat om ze alsnog te lezen. Ik ben ooit begonnen aan het Bernini Mysterie maar ben op een derde afgehaakt omdat er iets anders tussen kwam. Het staat nog op mijn to-do-list Browns oeuvre tot me te nemen. Dan kan ik eindelijk eens zelf zien waar ik volgens velen zo door geïnspireerd ben, haha.
Jeroen: Ah, dat was we nog niet direct opgevallen… Natuurlijk ben ik en zijn wij schatplichtig aan hem, hij is de grondlegger van dit genre. Maar het zijn uiteindelijk heel andere boeken, al hebben onze hoofdpersonen best wat weg van elkaar. Ik heb mijn uitgever(s) trouwens gevraagd om wat minder de nadruk te leggen op de vergelijking met Dan Brown, al weet ik dat die voor de hand ligt door de thematiek. In Browns boeken zit veel meer kunstgeschiedenis en hij gebruikt meer puzzels en codes, dat speelt bij ons minder. Verder vind ik dat onze boeken theoretisch gezien veel beter in elkaar zitten en daarmee uiteindelijk veel geloofwaardiger zijn. Tegen onze boeken kan een doorgewinterde theoloog weinig of niets inbrengen – moet hij of zij het wel eerst even lezen natuurlijk…
Ik las in het nawoord dat jullie rondleidingen hebben gehad, veel hebben gelezen over de thema’s uit het boek en meerdere mensen over deze thema’s gesproken hebben. Dat heeft denk ik toch heel wat research tijd gekost. Hoe hebben jullie dit allemaal voor elkaar gekregen?
Jeroen: Ik heb het voordeel dat ik niets anders te doen heb haha, ik ben sinds vijf jaar voltijds schrijver dus ik heb de hele dag vrij om te lezen, documentaires te kijken, mensen te interviewen en erop uit te trekken. En hoe langer je je met dit onderwerp bezig houdt, hoe meer je er vanaf weet dus nieuwe informatie draagt dan bij aan de informatie die je eerder al verzameld had.
Tjarko: Ik heb met drie jonge kinderen wat minder tijd, maar toch kruipt het bloed waar het niet gaan kan. Ik hou van deze onderwerpen, dus vanuit die interesse komt onderzoek op hele organische wijze. Ik heb afgelopen zomer de abdij in Italië bezocht die in ons boek een rol speelt, en werd rondgeleid door twee gidsen en de moeder-overste. Ze lieten me kijken op plekken waar de bezoekers normaal niet mogen komen. Dat was ontzettend leuk en bracht alles echt tot leven. Naast het lezen van dikke boeken over theologische zaken doe ik dus studie “op locatie”, haha.
Kon iedereen zich vinden in het feit dat jullie een boek gingen schrijven waarbij stukken uit de Bijbel anders belicht worden dan de meeste mensen verwachten? Er liggen momenteel veel zaken rondom geloof onder vuur.
Tjarko: Nou, nee – bij een onderwerp als dit is er altijd kritiek. Mensen vinden prima als je de geschiedkundige overleveringen over keizer Julius Ceasar of Djengis Khan kritisch analyseert, maar als je de Bijbel op dezelfde manier leest als al die andere overleveringen – namelijk als een door mensen in de Oudheid geschreven werk dat niet altijd de toets van historisch onderzoek kan doorstaan – worden mensen boos. De persoon van Jezus word namelijk vereerd en de Bijbel wordt als onfeilbaar gezien, er ligt een religieus gewicht op. Maar zoals álle verhalen over bovenmenselijke helden is er veel op af te dingen. Voor het verhaal van Jezus geldt net zo goed als voor het verhaal over keizer Augustus dat zijn vereerders er legendarische elementen aan toegevoegd hebben.
Jeroen: Zoals gezegd, er zijn mensen die heel veel moeite hebben met onze boeken omdat we daarin een andere manier van kijken presenteren, de bekende verhalen in een voor hen nieuwe context plaatsen. Maar mijn ervaring is dat dit vooral mensen zijn die onze boeken niet eens gelezen hebben, dat blijft me toch echt wel verbazen. Als jij je bedreigd voelt in je geloof door ons boek, dan is er iets mis met jouw geloof, niet met ons boek. Als een boekje van ons jouw geloof al aan het wankelen kan krijgen, wat was dat geloof van je dan waard?
Is er in het schrijfproces nog iets veranderd nu jullie meer samen zijn gaan werken?
Jeroen: Niet per se. Bij beide boeken heeft Tjarko een heel uitgebreid script geschreven – in het geval van Revolutie telde dat zelfs 100.000 woorden, dat waren al 300 pagina’s. Ik heb dat uitgewerkt tot circa 500 pagina’s waarna Tjarko er weer mee aan de slag is gegaan. Zo is het heen en weer gegaan en nu is het zo dat we van veel passages al niet eens meer weten wie dat nou eigenlijk geschreven heeft.
Tjarko: Ik denk niet dat we heel anders schrijven dan wanneer we in ons eentje een thriller schrijven. Maar natuurlijk is het samenwerken anders omdat je telkens elkaars tekst aanpast. Er ontstaat gaandeweg een soort fusion, we weten nu oprecht niet meer wie welk stukje oorspronkelijk geschreven heeft.
Ik ben als lezer erg verknocht geraakt aan de hoofdpersonen Simon en Nova, komen ze nog weer terug in een derde deel? Kunnen jullie hier al iets over vertellen?
Jeroen: Ja, wij ook! We zijn nu bezig met deel 3, en daarin zullen Simon en Nova ook weer de hoofdrol vertolken. Het fijne voor ons is dat wij ze inmiddels ook hebben leren kennen en weten hoe ze op elkaar reageren. Dat maakt het gemakkelijker om te schrijven.
Tjarko: Never change a winning team! Simon en Nova blijven de vaste hoofdpersonen van deze trilogie. Maar de tegenspelers veranderen telkens. In Revolutie zijn de antagonisten in het verhaal Jarod en Kat, twee verwonde en getroebleerde professionele moordenaars. Van die twee is Kat het sterkst. Jarod is juist de gevoelige persoon, die het geweld niet meer aankan. Bij Kat slaat het door. Ze wordt een gevaar voor iedereen, en vooral ook voor zichzelf.
Wat wil je meegeven aan lezers die zelf de pen in de hand willen nemen om te gaan schrijven?
Jeroen: Hou voor ogen dat je in de eerste plaats voor jezelf schrijft. Je schrijft omdat je het zo ontzettend leuk vindt. En gepubliceerd worden is echt fantastisch, maar dat is uiteindelijk niet voldoende om dit vol te houden. Je moet een manuscript zo vaak herschrijven, dat het verhaal je op een gegeven moment echt de neus uitkomt – bij wijze van spreken. Je houdt het dan alleen vol als je het in de kern leuk vindt, het schrijven zelf, het gaat om een intrinsieke motivatie, los van de waardering die andere mensen al dan niet voor je verhaal hebben.
Tjarko: Ik sluit me aan bij Jeroen. Je moet dit doen omdat je het echt leuk vindt, en je moet zelf geweldig vinden wat je doet. Bij sommige van mijn eigen boeken weet ik nog precies: oh ja, dat was toen en toen, en ik heb zó genoten van het schrijven van dat verhaal. Uiteindelijk gaat het daar om, dat je iets doet waar je zelf voldoening uithaalt.