2015 is een bijzonder jaar voor jou geweest. Je zit tien jaar in het vak, je tiende boek is recent verschenen en je bent verhuisd naar Portugal. Dit jaar is bijna voorbij en de Kerst staat voor de deur. Hoe kijk je terug op deze bewogen tijd?
Er is enorm veel gebeurd, maar ik zat op de eerste rij en liet niets zomaar voorbij gaan. In het afgelopen jaar heb ik kansen gegrepen en beslissingen genomen die er niet om liegen. En ik geniet van iedere minuut! ‘Ik had het veel eerder moeten doen’. Deze zin spreek je volgens mij alleen uit als je weet dat je een goede beslissing hebt genomen.
Hoe ga jij Kerst en Oud en Nieuw vieren?
Voor het eerst vier ik Kerst en Oud & Nieuw in Portugal. Heel bijzonder. We hebben een boom van onze eigen berg gehaald. Het is een pinus, geen spar of dennenboom, en hij ziet er een beetje iel uit. Maar deze boom geeft exact weer waar het om draait in het leven: geniet van simpele dingen. Mijn oudste zoon en zijn vriendin komen een week naar ons toe. Ik kijk er enorm naar uit, want ondanks mail, Facebook en Skype, gaat er niets boven een dikke live knuffel.
Je leven is in tien jaar tijd flink veranderd. Tien jaar geleden werkte je op de universiteit van Wageningen en schreef je in je vrije tijd, nu kun je leven van je schrijfwerk. Had je dit tien jaar geleden durven hopen/dromen?
Het afgelopen jaar heeft dingen gebracht waar ik jaren hard aan gewerkt heb. Tien jaar auteurschap, het lijkt voorbij gevlogen. Toch heb ik me er op veel momenten toe moeten zetten om door te gaan. Het is zwaar om een baan – want zo zie ik het schrijverschap –naast een andere baan te hebben. Maar tegelijkertijd is het machtig mooi om het te mogen doen. Het is nu een jaar geleden dat ik ontslag heb genomen aan de universiteit waar ik ruim dertig jaar gewerkt heb. Ineens had ik de vrijheid om een andere weg in te slaan. Onze plek in Portugal is heerlijk; er is rust, ruimte en warmte. En dat laatste niet alleen door de zon die daar nu eenmaal wat vaker schijnt. Natuurlijk had ik dit nooit van tevoren kunnen bedenken. Het gaat erom kansen te grijpen als die zich voordoen, om door te zetten ook als het zwaar is, maar vooral om het kiezen voor de echt belangrijke dingen. Ik kan me een leven zonder verhalen niet meer voorstellen.
Enkele reis speelt zich af in Portugal. Wist je toen je aan dit boek begon te schrijven al dat je zelf naar Portugal zou verhuizen? Hoe heeft zich dat vertaald in je verhaal?
Ja, ik ben in september 2014 begonnen met schrijven. Portugal was toen al in zicht, maar we vonden ons huis pas in december. Dus ik wist wel dat ik naar Portugal zou gaan, maar niet dat het zo snel zou gaan. Sfeer is belangrijk in verhalen. Ik heb tijdens de zoektocht naar een huis veel mogelijkheid gehad om de locatie te bezoeken. Voor mij altijd heel belangrijk.
Enkele reis is losjes gebaseerd op de verdwijning van Madeleine McCann. Je schrijft achter in het boek dat deze verdwijning al jaren in je hoofd zit. Hoe uit zich dat? Denk je vaak na over wat er met haar gebeurd kan zijn? Wat denk jij dat er met Madeleine gebeurd is?
Je kind is vermist. Dat lijkt mij de allergrootste nachtmerrie voor een ouder. Ik heb in die tijd – net als de hele wereld – meegeleefd met de ouders van Maddie. Toen ik eenmaal besloten had om hierover te schrijven, heb ik natuurlijk veel research gedaan en o.a. het boek van Kate McCann gelezen. Zelf denk ik dat Madeleine meegenomen is. Geen idee waarheen en door wie (natuurlijk niet!), maar ik verwacht eigenlijk dat het meisje ooit nog een keer opduikt. Het gebeurt vaker…
Was het moeilijk om je in te leven in Suus? Wat zou jij hebben gedaan als een van jouw kinderen verdwenen was op die leeftijd?
Omdat ik zelf kinderen heb, kan ik me best voorstellen hoe erg het moet zijn. Maar als je het zelf (gelukkig) niet hebt meegemaakt, kun je je alleen maar zo goed mogelijk proberen in te leven. En veel lezen over dit onderwerp. Dat heb ik gedaan. Als een van mijn kinderen zou verdwijnen zou ik gek worden van verdriet. De wanhoop en onzekerheid, de onmacht om mijn kind te beschermen… het zou me van binnen compleet opvreten.
In Enkele reis spelen ook de vrienden van Suus een belangrijke rol. Ze helpen haar door deze moeilijke tijd heen, maar onderling zijn er veel geheimen en verwijten, waardoor het beeld over ‘wat vriendschap is’ door het boek heen flink verandert. Is dat ook iets wat je probeert te laten zien, dat vriendschappen lang niet altijd zijn wat ze lijken?
Iedereen weet dat je in je zwartste tijd je echte vrienden leert kennen. Ik ben daar eigenlijk niet zo mee bezig geweest tijdens het schrijven. Ik richtte me meer op Suus die langzaam de weg kwijt raakt en de bijzondere band die ze heeft met haar zusje.
Hoe en wanneer heb je aan dit boek geschreven? Je was toch ook bezig met het geven van schrijftrainingen en heel druk om een emigratie voor te bereiden?
Het daadwerkelijk schrijven van het boek was tussen september 2014 en maart 2015. Ik rondde in die tijd mijn werk aan de universiteit af, heb ook nog de cursus ‘Schrijf je levensverhaal’ opgezet én voor het eerst gegeven en we vonden ons huis in Portugal. Dat laatste vrat vooral veel energie, omdat een koop regelen vanuit Nederland nu eenmaal niet zo eenvoudig is. Maar schrijven is voor mij een soort levensbehoefte, dus naast eten en slapen, reserveer ik altijd tijd voor het schrijven.
En nu wonen jullie al in Portugal. Hoe zien jouw dagen er nu uit?
Als je jarenlang zo hard gewerkt hebt, valt het niet mee om dat zomaar los te laten. Maar oefening baart kunst. Mijn dagritme is inmiddels wel wat veranderd. Ik schrijf elke ochtend en ga daar aan het eind van de middag weer mee verder. Daarnaast hangt het af van het weer. We wandelen in de omgeving of klussen aan het huis. Soms maken we zomaar van een dinsdag een zondag en rijden naar de kust. Gewoon omdat het dan te mooi weer is om dat zomaar te laten schieten. Pluk de dag. Steeds vaker. Steeds meer. Ik blijk het te kunnen. Meestal.
Je organiseert schrijfvakanties en retraites van een week op jullie eigen landgoed. Je bent in Nederland enkele jaren terug al begonnen met schrijfworkshops en cursussen te geven en nu dus zelfs een hele week schrijftraining. Hoe ben je ertoe gekomen om zelf les te gaan geven in schrijven?
Aan de universiteit heb ik altijd les gegeven; ik heb in die tijd veel studenten en promovendi begeleid. Ik vind het fijn om mijn kennis te delen en mensen te helpen om iets te doen waar hun hart ligt. Toen ik begon met schrijven heb ik zelf veel opgestoken van diverse schrijftrainingen. Dus hoe mooi is het dat ik nu andere schrijvers kan helpen om hun droom te laten uitkomen! Doordat ik na tien boeken zelf heb ervaren waar de schrijfvalkuilen liggen, kan ik de schrijftechniek heel gericht aanbieden. Het verhaal van de cursisten is daarbij de belangrijkste leidraad. Geen kookboekrecepten, maar die techniek aanbieden waaraan zij zelf nog behoefte hebben. Hier op ons land regeert de rust. Als je weggaat uit je dagelijkse omgeving kun je veel makkelijker al die beslommeringen thuislaten en je richten op een boek. Dat werkt! En het leuke is: veel mensen komen na een schrijfvakantie terug. Het mooiste compliment dat je kunt krijgen.
Kun je een voorbeeld geven van hoe een schrijver evolueert als hij bij jou een schrijftraining volgt? Wat zijn typische dingen waar jij mee kunt helpen?
Veel mensen beginnen gewoon maar en lopen dan vast. Ik help vooral om inzicht te krijgen in de opbouw van een plot en hoe de drijfveren van een personage een verhaal vooruit kan duwen. Ik ben continu bezig om mezelf als schrijfdocent te verbreden. Inmiddels bied ik ook onderdelen in spelvorm aan. Iedereen leert anders, dus daar houd ik rekening mee. Ik zie de kwartjes vallen. Prachtig! Het is gek, maar als je een boek leest, zie je niet dat er zoveel schrijftechniek in zit. Gelukkig niet, zou ik bijna zeggen. Maar juist een goede techniek zorgt voor een boeiend verhaal. Daarin schuilt de kracht van een schrijver. Inmiddels zijn al diverse auteurs gedebuteerd die schrijfcursussen bij mij hebben gevolgd. Dat geeft mij waanzinnig veel voldoening.
Heb je door al die cursussen die je geeft nog wel tijd om aan je volgende boek te werken?
Daar zorg ik wel voor. In het najaar had ik zoveel opdrachten als schrijfcoach en -docent dat het schrijven erbij in schoot. Inmiddels heb ik daar een grens aan gesteld. Ik ben een veel prettiger mens als ik kan schrijven, want het is heel frustrerend als er een verhaal in mijn hoofd zit, maar ik geen tijd heb om het op te schrijven. Timemanagement blijft ook voor een schrijver belangrijk. Boek 11 is dus in de maak, maar omdat het schrijven nog in een pril stadium is, wil ik daar niet zo veel over kwijt.
Je probeert in jouw thrillers altijd een maatschappelijk thema aan de kaak te stellen en hoopt hiermee verborgen leed zichtbaar te maken. Zijn er hierdoor bij je vorige negen boeken al dingen in beweging gezet? Op je website staat dat Vals alarm consequenties heeft gehad. Kun je hier wat meer over vertellen?
Vals Alarm heeft veel los gemaakt. Ik heb een gesprek gehad met een bestuursvoorzitter Jeugdzorg over de kwalijke zaken die zich daar soms afspelen en ik ben vaandeldrager geworden van het Oudernetwerk Jeugdzorg. Maar ik denk dat het vooral dingen in beweging zet op een ander niveau. De bewustwording van mensen. Ouders die contact met me opnemen en die ik kan doorverwijzen naar goede hulpverlening. Ook het boek
Ik volg je maakt mensen ervan bewust dat stalking iedereen kan overkomen. Ik hoop dat mensen minder snel gaan oordelen, want daar heeft niemand iets aan.
Welke van de tien boeken is jouw favoriet en waarom?
Je vraagt nu van welk kind ik het meest houd… Die vraag kan ik onmogelijk beantwoorden. Elk boek heeft zijn eigen kracht:
Vals Alarm door de bijzondere insteek, in
Moederziel werden mijn metaforen geroemd en
Nobody heeft enorme impact gehad. En
Enkele reis heeft heel erg te maken met de landing in een nieuw leven. In ieder boek zit een stukje Marelle, dus hoe kan ik ooit kiezen?
Je hebt in 2010 het ambassadeurschap ingevoerd zodat je meer contact kon hebben met je lezers. Voor de lezers kan dit mooie voordelen opleveren; ze maken bijvoorbeeld kans op gratis boeken en ze lezen als eerste jouw nieuws. Maar wat heef dit contact jou de afgelopen vijf jaar opgeleverd?
Het is veel kleiner dan dat. En tegelijkertijd veel groter. Het geeft me contact met mensen, het geeft me verbinding en vertrouwen. Ik haal de drempel weg die sommige schrijvers (misschien onbewust) opwerpen. Ik wil niet dat mensen tégen me praten, ik wil mét mensen praten. Delen is de grootste kracht in de verbinding tussen mensen.
Tien jaar geleden stond je aan het begin van je schrijverscarrière. Waar denk je dat je over tien jaar staat?
Ik hoop dat ik nog steeds gelukkig ben met Jan, dat mijn kinderen een fijn leven hebben, mijn contact met mijn broers net zo warm is als nu. En ik duim heel hard dat mijn beide ouders dan nog leven. Ik kan me niet voorstellen dat ik niet meer schrijf. Daarnaast deel ik mijn kennis waarschijnlijk nog steeds graag met anderen. Dus wie weet heb ik mijn schrijfweken hier wel uitgebreid met andere creatieve kunstvormen (fotograferen, pottenbakken, schilderen) of werk ik veel meer met mindfulness. Ik ben iemand die graag plannen maakt en nieuwe uitdagingen aangaat, dus wie weet wat er allemaal nog op mijn pad komt…
Wat kunnen we de komende jaren nog van jou verwachten op schrijfgebied? Blijf je thrillers schrijven of komt er misschien ook wel een non-fictieboek over wonen in Portugal?
Er komt zeker een nieuwe thriller en ik blog over
mijn leven in Portugal. Maar daarnaast begeef ik me op een heel ander schrijfpad: ik ben bezig met een non-fictie boek. Het is een heel bijzonder schrijfproject, want ik schrijf dit boek samen met mijn vader (89). Het is een nostalgische ontdekkingsreis langs het levenspad van mijn vader. We gaan beiden terug naar gebeurtenissen in onze jeugd en naar de invloed die we op elkaars leven hebben gehad. In de bijna negentig jaar dat mijn vader leeft, is de wereld gigantisch veranderd, niet alleen qua technologie, maar ook wat betreft de kansen voor vrouwen. De dochters van mijn vader kregen door deze veranderende tijdsgeest een totaal ander leven dan vrouwen in zijn tijd. Ik ben een van die dochters. Ik ontdek al wandelend en pratend met mijn vader hoe het zit met het doorgeven van levenservaring. Dit gesprek met mijn vader is nu al een verrijking van mijn leven.