|
Als padden schreeuwen is de zesde titel met Paul Vegter. Zowel in zijn professie als in zijn privéleven heeft de inspecteur inmiddels het nodige op zijn bord gekregen. Een vast personage krijgt de ruimte zich te ontwikkelen. Nu lopen we een stuk mee wanneer hij er klaar voor lijkt te zijn een nieuwe weg in te slaan met Renée. Daarnaast staat Vegter zo goed als het kan zijn partner Talsma bij die nu hetzelfde doormaakt als hij destijds. Het verlies van een partner op middelbare leeftijd speelt een grote rol in dit boek. Het afscheid plotsklaps of er naartoe kunnen groeien. Beide breng je op indrukwekkende wijze naar voren. Mijn indruk is dat je ook echt de tijd neemt voor dergelijke ontwikkelingen. Deze ook nauwkeurig in beeld brengt. Klopt dat?
Dat probeer ik. Talsma's verdriet betreft een aangekondigde dood. Daarover kreeg ik protesten van lezers: doe het niet! En dat met redenen omkleed; ze is zo lief, ze begrijpt hem zo goed, hij heeft haar zo nodig. Heel roerend vond ik dat, een compliment ook. Maar als schrijver moet je soms wreed zijn, al was het maar omdat het prachtige scènes oplevert. Bovendien – en vooral – is het interessant om te bedenken hoe Vegter hierop reageert, reflecteert op zijn eigen verlies. Dus ja, ik denk daarover na, schrijf uiterst zorgvuldig.
Als padden schreeuwen heeft in de vorm van personage Charlotte van den Broecke tevens een sterke psychologische invalshoek. De psyche is van grote invloed op iemands gedrag. Hoe was het voor jou, als auteur, om een dergelijk complex personage als Charlotte tot leven te wekken?
Vanaf het moment dat een vrouw als Charlotte in je geest ontstaat blijft ze bij je, wordt ze dagelijks gezelschap. In het begin vraag je je af of ze potentie heeft, een boek kan dragen. Daarna krijgt ze contouren, vul je haar in, wordt het een samenspel van gebeurtenissen waarop zij – op een voor haar logische manier – reageert. De kunst is om jezelf, en daarmee de lezer, te overtuigen dat iemand kan handelen zoals zij doet, en dat dat onontkoombaar is.
Charlotte is in wezen een zeer beschadigde vrouw. Als kind littekens opgelopen die zijn blijven schrijnen. Haar geest verdrongen wat ze destijds heeft gehoord, de realiteit wellicht niet willen aanvaarden. Hoewel de daden niet zijn goed te praten, kreeg ik als lezer ook intens medelijden met haar. Ik begreep haar gedachtegang in zekere zin, hoe ver haar denkwijze en gedragingen ook van mij af staan. Zonder dat je het ook letterlijk noemt weten we wat er is gebeurt, wat ze heeft gedaan. Is het ook je bedoeling geweest de lezer de ruimte te geven om zelf te bepalen hoe men over Charlotte denkt?
O ja, het staat de lezer vrij zijn eigen mening te hebben, graag zelfs. Tegelijk ben ik erop uit om begrip voor haar te kweken: zie wat er gebeurt in het brein van iemand die geen contact meer heeft met de realiteit. Charlotte heeft haar eigen logica, die niet de onze is, en ze gaat ver in die waan. Toch moet je haar daarin kunnen volgen. Kun je dat niet, heb ik als schrijver gefaald.
Halverwege het boek herinnert Charlotte zich het verhaal van haar vader die haar als kind over de padden vertelde. Een pad in nood is volkomen machteloos, niet in staat zich te verweren. “Als een pad schreeuwt, schreeuwt de wereld.” Prachtig verwoord. Kun je voor de duidelijkheid uitleggen wat je daarmee precies hebt willen aangeven?
De pad staat model voor wat ons allemaal kan overkomen; er wordt je onrecht aangedaan waartegen je je niet kunt verdedigen, dat je zelfs niet begrijpt. Er is geen verklaring, geen rechtvaardiging, er is alleen het feit. Je zou kunnen zeggen dat het leven Charlotte overkomt, en dat ze nooit heeft geleerd zich daartegen te wapenen.
Je pakt ook een maatschappelijk issue aan: homogeweld. Om welke reden heb je hier voor gekozen?
Homogeweld stoort me enorm. Van dichtbij heb ik gezien wat het met iemand doet. Het staat voor een domme, bekrompen en ook angstige visie, en ik word er nog altijd ontzettend kwaad om. Het raakt aan hetzelfde thema: iemand wordt onrecht aangedaan waartegen hij geen verweer heeft.
Al lezende schoot mij het principe 'show, don't tell' te binnen. Jij bent in mijn ogen een professional als het gaat om iets te laten zien, zonder dat je hier overbodige woorden voor nodig hebt. Waarom is het voor veel auteurs juist zo moeilijk niet te beschrijvend te zijn als het gaat om iets willen overbrengen, denk je?
Misschien omdat het gemakkelijker is iets uit te leggen dan om subtiel te zijn. Terwijl het tweede voor een schrijver zo veel meer voldoening geeft. Uitleg ontneemt de lezer spanning, en daarnaast doe je hem tekort omdat je hem onderschat. Ik ben er heel alert op, omdat ik zelf een steeds kritischer lezer word. Zodra iets wordt beschreven wat ik zelf ook had kunnen bedenken, haak ik af.
Hoe dicht staat Paul Vegter (inmiddels) bij jou?
Hij is heel dichtbij, en me heel dierbaar, een man die ik graag in levende lijve zou ontmoeten. Als er een idee voor een boek ontstaat, is het eerste wat ik denk: hoe staat Vegter hier tegenover? Natuurlijk heeft hij het eeuwige leven niet, maar vooralsnog kan ik geen afscheid van hem nemen.
Hoe houd je een terugkerend karakter levendig en boeiend? Wat is daar voor nodig?
Vegter, en natuurlijk ook Talsma en Renée, rijpen door hun ervaringen, die invloed hebben op hun persoonlijk leven. Dat leven moet voortgang hebben, zich ontwikkelen, en de lezer moet daar nieuwsgierig naar blijven. Toch mag de dramatiek in die levens niet worden overdreven – niemand maakt wekelijks iets schokkends mee. Maar het effect van een grote gebeurtenis ijlt lang na, zoals het dat ook in het echte leven zou doen.
En wanneer verliest een vast hoofdpersonage zijn of haar gezicht? Met andere woorden: wanneer is hij/zij niet meer interessant? Is een rol in wezen uitgespeeld?
Wanneer er geen ontwikkeling is. Je kunt – onvoorzien – vastlopen met een personage. Dan wordt het tijd dat hij verdwijnt.
De balans tussen de verhaallijn(en) en het verloop van het privéleven van vaste personage(s) moet kloppen. Hoe breng je hier de juiste structuur in aan?
Dat doe ik puur gevoelsmatig. Ik werk nooit met schema's, laat staan met een tevoren bepaalde inhoud van hoofdstukken. Waar ik scherp op let, is het tijdsverloop. Het blijkt dat dan het een op heel natuurlijke wijze volgt op het ander. Dat geeft niet alleen mijzelf maar ook de lezer houvast.
In mijn ogen is Paul Vegter nog lang niet toe aan zijn pensioen. Heb ik dit goed gezien?
Jazeker. Ik denk dat het weinig lezers opvalt, maar de reeks volgt de seizoenen. Desondanks is Paul Vegter al anderhalf jaar 56... Politiemensen gaan op hun zestigste met pensioen. Ik kan dus gelukkig nog even voort.
Diana - Meer weten over Lieneke? Bezoek dan haar website.
Bezoekersreacties:
|
