|
Wie is Ellen Gerretzen? Kun je jezelf omschrijven in vier woorden?
Schrijfster. Sinds ik met het schrijven van thrillers ben begonnen is het mijn onvoorwaardelijke passie en het middelpunt van mijn leven geworden. Ik zou niet meer zonder kunnen.
Nomade. Ik pendel voortdurend heen en weer tussen Berlijn en Amsterdam en enkele vaste stekken in Portugal en Spanje en voel me inmiddels overal thuis. Achteraf denk ik, wat ik nu doe had mijn moeder ook het liefst willen doen. Het is een manier van leven die al begonnen is lang voor ik ging schrijven. Ik kan me niet meer voorstellen hoe het is om op één plek te wonen. Ook toen Jacques, mijn levensgezel, en ik beiden nog fulltime werkten, reisden we elk vrij moment. We hebben geen kinderen en staan met een “travel light” mentaliteit in het leven, letterlijk en in ons hoofd.
Observator. Timide als ik ben, voer ik nooit het hoogste woord. Daarintegen observeer ik van alles en nog wat, waar ik ook ben. Hoe mensen met elkaar omgaan, de onderstromen in hun gesprekken en vooral datgene wat onuitgesproken blijft. Voor mijn thrillers is die observatiedrang van onschatbare waarde. Daarbij komt mijn talenkennis goed van pas.
Rechtvaardigheidsgevoel. Onrecht, discriminatie, racisme en het demoniseren van bevolkingsgroepen, alleen maar omdat ze een bepaalde godsdienst aanhangen of huidskleur hebben, zijn zaken waar ik van gruw. Voor mij is ieder mens gelijk, zo ben ik opgevoed.
Alle Wolfgang fans hebben 3 jaar op Zerk moeten wachten, was daar een speciale reden voor?
Daar waren diverse redenen voor, die vooral persoonlijk zijn. De afgelopen twee jaar waren in emotioneel opzicht behoorlijk uitputtend. Drie goede vrienden en mijn schoonmoeder zijn overleden, dat heeft me periodes van behoorlijke somberheid bezorgd. Ook los daarvan was het een hectische periode. Een ingewikkelde verhuizing, deels binnen Amsterdam, deels naar Spanje. Mijn debuut Bloedbruiloft is in het Spaans vertaald (Heridas Abiertas) en ik heb met de vertaling meegelezen, wat aardig wat tijd heeft gekost. Daarna de publicatie in Spanje. Bloedbruiloft speelt in het stadje in Extremadura waar ik een deel van het jaar woon, en heeft locaal en regionaal veel aandacht gekregen: interviews in kranten, optredens op Extremadura TV en radio, boekpresentaties, een “stand” tijdens het jaarlijkse hammenfeest, vijf dagen lang, met mijn boeken en mijn varkensverzameling (hoezo vreemde hobby’s). Voor iemand als ik, die niet graag in de publieke belangstelling staat –en camera’s eng vindt- zenuwslopend. In combinatie met het vele rondreizen en daarbovenop nog een hardnekkige Berlijnse virusinfectie heeft het me fysiek en psychisch uitgeput achtergelaten. Dat alles is niet bevorderlijk geweest voor de concentratie en het schrijfproces. Maar Zerk is er gekomen.
Zerk is inmiddels het 5e boek met Wolfgang in de hoofdrol. Kun je vertellen waarom je destijds hebt gekozen voor een mannelijke hoofdpersoon en hoe het je lukt hem zo geloofwaardig te laten zijn? Kun je als vrouwelijke auteur iets van jezelf kwijt in een mannelijk hoofdpersonage?
Dank voor het compliment! Toen ik begon met schrijven stond voor mij bij voorbaat vast dat mijn hoofdpersoon een man zou worden. Ik wilde thrillers schrijven die mannen én vrouwen aanspreken, bovendien vond ik het interessanter vanuit het perspectief van een man te schrijven. Dat laatste vind ik eigenlijk niet zo moeilijk. Misschien is mijn mannelijke kant beter ontwikkeld, misschien heeft het te maken met het feit dat ik me in anderen kan inleven. Ook denk ik dat een leven lang veel boeken lezen met meestal mannelijke protagonisten –met herkenbare gedachten en emoties- ertoe heeft bijgedragen dat ik me redelijk gemakkelijk in een man kan verplaatsen. Nou moet me in dit verband van het hart dat ik geen aanhanger ben van de stelling “mannen komen van Mars, vrouwen van Venus”. Ik vind dat er soms te veel in cliché’s wordt gedacht als het daar over gaat en over wat typisch vrouwelijk en typisch mannelijk zou zijn, en dat er bij tijd en wijle behoorlijk wordt gegeneraliseerd. Binnen het spectrum van het mannelijk volksdeel bestaan er grote verschillen en wat vrouwen betreft geldt hetzelfde. Daarom kan ik ook genoeg van mezelf kwijt in mijn mannelijke personages. Last but not least, vrouwen komen in mijn thrillers ruim aan bod en niet alleen als muurbloempjes. Op het gevaar af moralistisch te worden, laten we ons ervoor hoeden dat we ons gedragen zoals we denken dat het bij ons geslacht hoort.
Heb je het gevoel dat Wolfgang als hoofdpersoon nog wat langer mee kan? Is het destijds een bewuste keuze geweest om een serie te starten en gaat Ellen Gerretzen ooit een standalone schrijven?
Afscheid van Wolfgang wil ik nog niet nemen. Hij blijft zich ontwikkelen, omdat hij langzamerhand (eindelijk) bereid is iets over zichzelf te leren. Wolfgang is geen superman, hij is een gedreven persoon en politieman die veel heeft meegemaakt, zowel professioneel als persoonlijk, met een verleden waar hij nog steeds mee worstelt. Zijn rol in de bestrijding van onrecht en misdaad is zeker niet uitgespeeld en ik denk dat hij nog belangrijk blijft in het leven van zijn vrienden (vraag me niet hoe, want dat weet ik op dit moment ook niet). Toen ik Bloedbruiloft schreef, dat in de Spaanse Extremadura speelt, wist ik dat mijn protagonist Wolfgang geen eendagsvlieg zou zijn. Bovendien wilde ik schrijven over de plekken die ik goed ken en waar ik van hou, en als tweede stond Berlijn op mijn lijstje. Daarom heb ik gekozen voor een Spanjofiele Berlijnse ex-hoofdcommissaris. Dat neemt niet weg dat ik zeker van plan ben een keer een stand alone te schrijven, een thriller met personages die “eendagsvliegen” zijn in die zin dat ze maar één boek mee hoeven. Gaandeweg heb ik gemerkt dat het schrijven van een serie niet eenvoudig is. De personages moeten (blijven) leven, ze mogen geen karikaturen worden of elk boek hetzelfde blijven, maar moeten levensecht zijn, evolueren zoals mensen dat in het werkelijke leven ook doen. Dat vergt veel inlevingsvermogen in je personages. De manier om dat te bewerkstelligen is hen te zien als werkelijke personen, mensen van vlees en bloed. En zo zie ik ze ook, ik sta met ze op en ga met ze naar bed. Ik heb vaker thrillers gelezen waarin de hoofdpersonen bijna supermensen zijn, niet geplaagd door angst of hoop en ongehinderd door dagelijkse beslommeringen, een soort eendimensionale helden die boek na boek hetzelfde blijven. Protagonisten die nooit naar een dokter of tandarts hoeven, niet lijden aan aambeien, zweetvoeten, depressies, kanker of een van de vele andere dingen die ons gewone stervelingen treffen. Dat wil ik bij mijn personages koste wat kost vermijden.
Gitta maakt in Zerk interessante keuzes, kunnen we in het vervolg Gitta als tweede hoofdpersoon verwachten naast Wolfgang? Heb je zelf een favoriet karakter uit je boeken?
Gitta is vanaf het begin heel belangrijk geweest voor Wolfgang. Ze geeft nu inderdaad een interessante draai aan haar leven, maar dat wil niet automatisch zeggen dat ze vanaf nu de tweede hoofdpersoon naast Wolfgang wordt. Het zou in een volgend boek ook anders kunnen uitpakken. Wolfgang is mijn favoriet, met als goede tweede Gitta. Met Wolfgang is het allemaal begonnen, dus met hem heb ik een speciale band. Twintig jaar geleden zag ik hem in Berlijn, hij was uitbater van een uitspanning in een voormalig benzinestation, reed Harley Davidson, had een paardenstaart en een Charles Bronson uiterlijk. Toen ik begon te schrijven herinnerde ik me hem en vond hem een ideale hoofdpersoon.
Sommige auteurs zijn van mening dat je zelf veel moet lezen om te kunnen schrijven. Hoe sta jij hierin? Lees je zelf veel en zo ja, wat lees je graag?
Helemaal mee eens, ik ben ervan overtuigd dat je beter kunt schrijven als je veel leest, en vooral verschillende genres. Ik lees graag thrillers, maar ook literatuur. Er zijn vele schrijvers die ik bewonder. Om een idee te geven: Tom Wolfe, Vigoleis Thelen, Iris Murdoch, Joseph Heller, Graham Greene, Robert Ruark, J.D. Salinger, E.L. Doctorow, Ken Follet, Harry Mulisch, James Clavell, Umberto Eco, Pascal Mercier. Er zijn zoveel goede schrijvers waarvan ik kan genieten, teveel om op te noemen. In het thrillergenre: John le Carré, Elizabeth George, Len Deighton, Stieg Larsson, Dennis Lehane, Philip Kerr, Sjöwall en Wahlöo, Thoman Ross, Arnaldur Idrianson. En natuurlijk Agatha Christie, want toen ik op mijn 13e mijn eerste Christie las besloot ik ook ooit een detective te schrijven.
Waar haal je ideeën vandaan voor de plot van je boeken? En hoe weef je een heel verhaal rondom een idee?
De ideeën die ik opdoe gaan meestal over een setting of een gebeurtenis die ik zou kunnen gebruiken. Dat kan iets zijn dat ik op tv zie, waarover ik in een krant lees, iets wat ik opvang in een gesprek of iets wat ik observeer, op straat, in een bar. Het is overigens nooit zo dat ik iets lees en denk: eureka, dat wordt de plot. Zodra ik heb besloten waar de volgende thriller zich zal afspelen –dat is voor mij stap één- en ik ideeën opdoe die ik daarin zou kunnen gebruiken, is een belangrijke vervolgstap het verzamelen van informatie ter plekke. Dat betekent, afhankelijk van de locatie, Duitse, Spaanse of Portugese kranten- en tijdschriftenartikelen en boeken lezen, vrienden ter plekke raadplegen en andere mensen die over het betreffende onderwerp iets weten. Ik schuim ook het internet af op zoek naar aanvullende informatie die me op verdere ideeën zou kunnen brengen. Ik kijk om me heen, stel vragen, luister gesprekken af en houd mijn ogen en oren goed open. Dat levert me uiteindelijk een basis op met een aantal bruikbare elementen en ideeën. Maar daarmee heb je nog geen plot. Dan begint pas het echte werk: een goed doorwrochte plot bedenken, met bijbehorende personages. Omdat ik altijd streef naar een plot met meerdere verhaallijnen is het een ingewikkeld en tijdrovend proces. Hoe ik dat doe? Nadenken, nadenken en nadenken. Personages bedenken en hun onderlinge relaties. Ideeën noteren en weer schrappen, en dat blijven doen, net zolang tot ik de contouren heb voor een min of meer compleet verhaal. Het kost daarom vele maanden om een plot te bedenken en die goed uit te werken, waarna fase twee volgt. Dat is het daadwerkelijke schrijven. Maar voor het zover is zet ik de verhaallijnen inclusief de ontwikkelingen op papier. Mijn plots zitten vrij ingewikkeld in elkaar, dus dit is echt noodzakelijk om alles exact te laten kloppen. Ik weet op hoofdlijnen hoe het verhaal zich moet ontwikkelen, wat niet betekent dat het een keurslijf is. Vaak gebeuren er al schrijvend dingen die ik niet had voorzien, duikt er bijvoorbeeld vanuit het niets een personage op dat niet meer weg wil. Dat gebeurde bijvoorbeeld in mijn derde thriller Verdorven met Esra, die een blijver is gebleken, terwijl ik werkelijk niet weet waar ze opeens vandaan kwam. Ook in Zerk dook er opeens een nieuwe persoon op. Het is een van de leuke dingen van het schrijven, de onverwachte gebeurtenissen die je zelf verrassen.
Reizen en schrijven kost natuurlijk flink wat tijd, maar wat vind je daarnaast leuk om te doen?
Wat ik heel graag doe is koken. Lezen hoort natuurlijk tot mijn favorieten. In Spanje in Extremadura heb ik een tuin, waar ik graag in werk, lekker met de handen in de grond en onkruid wieden. Daar zaai ik hete pepers en kruiden (niets leuker dan sambal maken met pepers uit eigen tuin!). We hebben er ook twee oude brommertjes (een auto hebben we nooit gehad) waarmee we door de omgeving dwalen. Dat is heel ontspannend, op binnenweggetjes door de dehesas tuffen, waar de zwarte varkentjes rondhuppelen en adelaars, gieren en ooievaars rondzweven. En dan klets ik nog graag in de buurtcafé’s, zo rond het middaguur. Maar ik hou er ook van door grote steden te zwerven, en dan niet alleen in het centrum, maar tot diep in de buitenwijken, waar je de realiteit van het dagelijks leven aantreft, werkloosheid, armoede, criminaliteit en drugs. Dat interesseert me, hoe mensen daarmee omgaan en zich er overeind houden. Dat heb ik trouwens altijd al gedaan, lang voordat ik ging schrijven. Ik vind het belangrijk me niet te beperken tot een kringetje van gelijkgezinden, maar meer aspecten van de maatschappij te kennen en om te gaan met mensen uit alle lagen van de samenleving. Voor het soort boeken dat ik schrijf is dat essentieel, bovendien ervaar ik het persoonlijk als een verrijking.
Je bent nogal reislustig, stel dat je je definitief ergens zou moeten vestigen, welk land of welke stad zou dat dan worden?
Die keuze kan en wil ik niet maken. In de Spaanse Extremadura zit ik in het binnenland, vlakbij de Portugese grens, en woon in een buurt die in Nederland een traditionele achterstandsbuurt zou heten, met hoge werkloosheid en lage inkomens, waar de buurvrouwen nog wel elke dag hun stoepje vegen, waar ook sociale cohesie heerst en iedereen voor elkaar klaarstaat. Speciaal en heel rustgevend, een plek waar ik goed kan schrijven. Maar ook de drukte en hectiek van grote steden heb ik nodig. Het is juist die mix van steden en platteland en de daarmee verbonden contrasten die voor mij belangrijk zijn. Ik hoop dat ik nooit gedwongen zal worden te kiezen, maar mocht dat ooit aan de orde zijn dan is het belangrijkste criterium dat het een plek is die ik goed ken, waar ik mensen ken, vrienden heb en ingeburgerd ben, me thuis voel. Niet het land of het klimaat zijn bepalend, ik zoek geen zon en zee.
Wil jij zelf nog iets aan de lezers van VrouwenThrillers kwijt?
Mochten jullie ooit iets van me gaan lezen dan zou ik het zeer op prijs stellen jullie oordeel te horen, positief of negatief. Vragen en opmerkingen zijn altijd welkom. Ik ben te vinden op Facebook als Ellen Gerretzen. Mijn e-mailadres: ellengerretzen@yahoo.com
Ellen, bedankt voor je openhartige en uitgebreide antwoorden!
Auteursfoto gemaakt door Bart Boodts
Anneke
Bezoekersreacties:
|
